De herinneringen van Wim Woudsma (1957) aan zijn vader Kas Woudsma (1928 - 2003) zijn warm. Kas was elke dag bezig zijn zoon het voetballen bij te brengen. Wim: “Wij waren echt een voetbalfamilie en het ging ook nergens anders over dan voetbal. Op verjaardagen namen we altijd voetbaloefeningen en systemen door. Vooral het voetbaltechnische spelletje, want mijn vader wilde niet dat ik keeper zou worden. De vele blessures aan de vingers wilde mijn vader me besparen, net als zijn andere zoons Harry en Hans. Toen ik drie was deed hij al voor hoe ik de bal op mijn borst of dijbeen op moest vangen op het grasveldje achter ons huis.” Als het kleine Wim lukte op vrijdag een balletje tien keer hoog te houden, kreeg hij een gulden. Als het niet lukte, zei zijn vader ‘kom de volgende week maar terug’. Wim wilde alles graag leren van zijn vader en was een dankbare leerling. Wim is erg trots op zijn vader. Van zijn actieve voetbalcarrière weet Wim helaas weinig omdat hij nog maar 6 jaar oud was toen Kas stopte. Kas was aanvoerder van het Nederlands zaterdag amateurelftal. Hij had persoonlijkheid, hield van belangstelling en vond het niet erg om op de voorgrond te staan, dit in tegenstelling tot Wim. Wim: “Keepers hebben vaak een andere kijk op voetbal en hebben een sterk karakter. Mijn vader kon iemand in het veld flink de waarheid zeggen. Hij speelde altijd in zijn eigen kleding en dan naaide mijn moeder Willy de leeuw op zijn shirt. Iedereen kende Kas Woudsma. Hij was een begrip in de voetbalwereld.”

Na de oorlog was de Nederlandse samenleving sterk verzuild. Vier gescheiden groeperingen leefden naast elkaar namelijk de katholieken, de protestanten, de socialisten en de liberalen. De verzuiling was doorgedrongen tot alle hoeken van de maatschappij, ook in de sport. Iedere zuil had een eigen voetbalclub. Was je protestant en wilde je bij een sportclub dan moest dat een protestante sportclub zijn. Zelfs in je vrije tijd, die toen nog schaars was, werd je geacht die door te brengen met mensen van je eigen geloofsovertuiging. Het verschil tussen zaterdag- en zondagamateurs is dat veel protestanten principieel niet op zondag wilden spelen. Dus met name de protestantse verenigingen speelden op zaterdag, de rooms-katholieke clubs op zondag. In de jaren vijftig bestonden er in Nijverdal twee zondagsclubs namelijk het neutrale SV Nijverdal en het rooms-katholieke De Zweef. Verder waren er vier zaterdagclubs: het protestantse S.V.V.N., het hoofdzakelijk gereformeerde DES, het eveneens protestantse Hulzense Boys en het neutrale De Eversberg. Kas voetbalde bij de zaterdagamateurs van DES waar hij als A-junior op zeventienjarige leeftijd in het doel van DES terecht kwam. Dat beviel goed. Hij heeft dit doel bijna twintig jaar onafgebroken verdedigd. Hij stond bekend als een keeper van uitzonderlijke klasse. De derby DES - SVVN van kort na de oorlog was in die tijd zeer belangrijk. Duizenden toeschouwers kwamen daar op af. Wim: “Dat was erop of eronder. In die tijd waren er bijna geen andere sporten. Heel Nijverdal leefde naar die derby toe.”

Kas werd in 1950 voor het eerst geselecteerd als keeper van het Nederlands zaterdag amateurelftal, dat bijna alleen bestond uit voetballers uit het westen van het land. Zijn debuut was in Brugge tegen België. In de periode van 1950 tot 1964 speelde hij 28 interlands onder leiding van bondscoach Evert Sterk. Twee minder dan recordhouder Jan Nieuwstraten van Zwart Wit ’28 uit Rotterdam. Maar voor Nijverdalse begrippen was Kas Woudsma de recordinternational met een hoog aanzien. De wedstrijdenreeks van het Nederlands zaterdagelftal zag er aanvankelijk eenzijdig uit, namelijk Nederland tegen België of andersom. Vanaf 1953 wordt er ook tegen Frankrijk gevoetbald en vanaf 1963 speelde het elftal ook tegen Zwitserland en Saarland, een deelstaat van de toenmalige Bondsrepubliek Duitsland. Dankzij de Belg Jos Tijssen kon het Nederlands zaterdagamateurelftal ook voetballen tegen Frankrijk en zo ontstond het zogenaamde drielandentoernooi. In 1970 werd er nog een keer gespeeld tegen de Duitse deelstaat Westfalen. Daarna speelt het team nog zes keer tegen Saarland in 1971 en 1972, wat tevens de laatste interlands zijn van het zaterdag amateur elftal. Mede door Kas en het feit dat DES ook nog een zeer goed en productief elftal had, speelde DES in die tijd altijd op het hoogste niveau mee. Tegenstanders waren vaak clubs die nu nog bijna allemaal in de hoofdklasse of de eerste klasse spelen. Kas heeft mede door zijn optreden in het zaterdagelftal niet alleen DES, maar ook Nijverdal een grote bekendheid gegeven in voetbalminnend Nederland. Bekende bijnamen van Kas zijn: de Leeuw van Nijverdal, de Tijger van Parijs en de Held van Monaco. Kas liet zich graag vergelijken met de Leeuw van Deventer, Leo Halle, een zeer beroemde keeper van Go Ahead. Zijn afscheid van het nationale elftal in 1964 werd hem opgedrongen. Kas wilde nog een aantal jaren door gaan bij het Nederlands elftal maar hij werd tot zijn grote spijt niet meer geselecteerd. Competitiewedstrijden van DES tegen onder andere Excelsior ’31, Sparta Enschede, WHC uit Wezep en Go Ahead Kampen waren voor Kas toppers. Hij stak dan meestal in grootse vorm. Spitsen, toen nog midvoor genoemd, werden er soms moedeloos van als Kas weer een bal boven uit de hoek had geplukt. Vanwege zijn lengte (1m 84) had hij af en toe moeite met lage ballen en daarmee kon men hem nog wel eens verrassen.

Voortdurend lag Kas in de clinch met het bestuur omdat hij vond dat de club niet fanatiek genoeg was en werd zelfs geschorst. Uiteindelijk nam hij afscheid bij DES en ging afbouwen bij de Hulzense boys. Hij heeft daar een trainerscursus gevolgd en werd later speler-trainer en weer later alleen trainer. Dat heeft hij bijna 25 jaar gedaan. Bij het vijftigjarig bestaan van DES in 1972 werd Kas weer lid van de club. Als trainer heeft hij daarna nog bij diverse clubs gewerkt. Als jeugdtrainer was hij bijzonder succesvol bij De Zweef. Weliswaar een zondagsclub maar de jeugd speelde destijds en nu nog op zaterdag. Van zijn aanpak en enthousiasme plukt De Zweef nu nog de vruchten. In het seizoen '87 - '88 wordt bij De Zweef voor het eerst het Kas Woudsmatoernooi voor de C-jeugd georganiseerd, waaraan teams uit het hele land deelnemen. De aftrap wordt meestal verricht door een lid van de familie Woudsma. Toen in 1954 het betaald voetbal werd geïntroduceerd, werd het spelletje ook financieel attractief. Kas Woudsma heeft veel aanbiedingen gekregen van betaalde clubs die ook op zondag speelden, maar hij ging er niet op in vanwege zijn geloofsovertuiging en principes. Hij was erg actief binnen de Vrije Evangelische Gemeente en zong elke zondag in het koor. Aanbiedingen kreeg hij van Heracles, PEC Zwolle en Rigtersbleek uit Enschede. Vooral het aanbod van die laatste club was erg aanlokkelijk. Behalve een baan in de fabriek van G.J. van Heek & Zonen, zou er een huis geregeld worden en zou hij betaald gaan keepen. Het bleef bij deze aanbiedingen, omdat de andere betaalde clubs inmiddels wisten hoe de vork bij Kas Woudsma in de steel zat.

Zoon Wim heeft uiteindelijk een mooie voetbalcarrière gehad. Hij begon bij de Hulzense Boys en via het Twents jeugdelftal groeide hij door naar het betaalde voetbal. Wim is 15 jaar profvoetballer geweest waarvan 14 jaar bij Go Ahead Eagles en 1 jaar bij NEC. Vader Kas zat alleen op zaterdag op de tribune. Tijdens zijn actieve voetbalcarrière was Kas (vanaf zijn veertiende jaar) spinner bij textielfabriek KSW, later Ten Cate. Toen hij trainer werd, werkte hij tot zijn pensioen op het magazijn van de blekerij van dezelfde fabriek. Zijn vrouw Willy werkte op het kantoor van de spinnerij waar ze elkaar in 1949 ontmoetten. Ze zijn lang en gelukkig getrouwd geweest. Op 8 juli 2003 is Kas Woudsma op 74-jarige leeftijd overleden aan slokdarmkanker.

Auteur: Merith Lebbink

Eerder gepubliceerd in: Nijverdal: verleden, heden, toekomst. Uutgeverieje 'n Boaken, 2011

Zie ook Canon van Hellendoorn