Willem de Lille werd op 1 mei 1750 te Zwolle geboren als zoon van Christiaan Everhard de Lille en Johanna Marcella Metelerkamp. Hij was de oudste van negen kinderen. Zijn vader was arts, promoveerde in Franeker en werd daar in 1756 benoemd tot hoogleraar in onder meer de geneeskunde. Willem promoveerde al op zeventienjarige leeftijd tot doctor in de filosofie en studeerde daarna rechten. Al vanaf zijn twaalfde jaar schreef hij gedichten. Na de voltooide studie – hij was doctor in de rechtsgeleerdheid - vestigde hij zich in 1773 als advocaat in Zwolle. Daar raakte hij bevriend met het gezin van Arend Sloet van Tweenijenhuizen, drost van Salland. De goede contacten van de drost met stadhouder Willem V leverde Willem de Lille in 1774 de functie van stadssecretaris van Steenwijk op. Eigenlijk zag hij meer in een hoogleraarschap. Hij was het bijna geworden aan het Athenaeum Illustre te Deventer, maar uit twee geschikte kandidaten werd geloot: hij verloor. Zo bleef hij stadssecretaris van Steenwijk, een moeilijke baan, want er werd van twee kanten aan hem getrokken: door de Oranjegezinde magistraat en door de patriottische oppositie.

Hij laveerde tussen de Oranjegezinde en patriottische partijen. Willem had patriottische familierelaties. Zo was een zuster getrouwd met de patriottische activist Johan Valckenaer, en was de patriot Rutger Metelerkamp, familie va zijn moeder, voorzitter van de 'meente in Zwolle'. Anderzijds vertoefde hij veel in oranjegezinde kringen, zoals bij Arend Sloet op Oldruitenborgh in Vollenhove, wiens veel jongere vrouw Johanna Philippina van Dedem tot de Gelder hij adoreerde en aan wie hij veel gedichten opdroeg.

Drost Sloet werd beschuldigd van patriottische sympathieën, zijn plaats als vertrouweling van de stadhouder werd ingenomen door Van Heiden Hompesch, de drost van Twente. Willem de Lille vertoefde als ambteloos burger op Oldruitenborgh. De Vollenhoofse burgerij wenste zich aan te sluiten bij het politieke verbond van Kleine Steden in Twente om afgenomen rechten te herwinnen. Zoals Jan Willem Racer de Twentse zaak bepleitte, deed Willem de Lille in 1786 voor Vollenhove het voorbereidende werk voor het Betoog aangaande de bezwaaren der stad Vollenhove omtrent haare rechten en vrijheden. Hij werd kapitein-luitenant van het exercitiegenootschap in Vollenhove. In 1786 overleed Arend Sloet. Willem de Lille verhuisde naar Zwolle. Het was niet gepast om samen met de weduwe op Old Ruitenborgh te blijven.

In Zwolle raakte hij betrokken bij de twisten tussen patriotten en Orangisten. De betiteling ‘erfdwingeland’ voor de stadhouder werd Willem de Lille, als auteur van de verklaring waarin deze term was opgenomen, zwaar aangerekend. Hij werd in 1790 levenslang verbannen uit stad en schoutambt Zwolle. Inmiddels was hij in 1788 in het huwelijk getreden met Johanna Philippina, de weduwe van Sloet, die ruim 8 jaar ouder was en op wie hij al jarenlang een oogje had. Ze trouwden in gemeenschap van goederen, hij had veel vertrouwen binnen de familie. Het vervallen slot Toutenburg bij Vollenhove was onderdeel van de erfenis en werd afgebroken. Het familiebezit Ter Heyl bij het Drentse Roden werd de nieuwe woonplaats voor het echtpaar. Willem de Lille begon een nieuw leven, ging zich bezig houden met grootschalige landbouw, ontginning en vervening. Met politiek liet hij zich niet meer in, wel vervulde hij nog enkele belangrijke rechterlijke functies.

’s Zomers werden regelmatig de kinderen bezocht op Tweenijenhuizen en Oldruitenborgh, in de wintermaanden vertoefde het echtpaar in de stad Groningen, waar het deelnam aan het sociaal-culturele leven. In 1810 overleed Willem de Lille op 59-jarige leeftijd, Johanna Philippina overleefde hem vijf jaar.

Tekst: Redactie van deze website

Zie ook Biografisch Portaal

Zie ook: A.F. Stroink. Willem de Lille, een veelzijdig man (1750-1810) In: Overijsselse Historische Bijdragen. 115e stuk (2000)

Zie ook: Willem de Lille op website van Henk van Heerde