Fré Cohen (1903-1943)


Fré Cohen geniet in Twente bekendheid vanwege haar onderduikperiode (1942-1943) in Borne en haar tragische dood. In de zomer van 1942 kwam ze met de trein in Borne aan waar ze een onderduikadres had doorgekregen. Bij de familie Zomer, die een boerderij aan de Deldenerdwarsweg (nu Leemweg) bewoonde was ze in veilige handen, evenals een andere onderduiker, de Joodse fabrikant Emiel Soesman. De onderduikers voerden soms heftige politieke discussies met elkaar. Ze konden zich binnenshuis redelijk vrij bewegen en Fré hielp met huishoudelijke karweitjes. Ook handwerkte en tekende ze. De dochter van de familie Zomer heeft nog een portret dat Fré van haar getekend had, waarschijnlijk het laatste dat ze gemaakt heeft. Bijna een jaar verbleef ze op de boerderij, waarna verraad door iemand uit de buurt haar noodlottig werd. Twee Nederlandse SD'ers namen poolshoogte en zagen haar in de kamer zitten. Vluchten was niet meer mogelijk, wel voor Emiel Soesman, die naar buiten vluchtte en ontkwam.

Hij wist de oorlog te overleven. Fré zag nog kans op het toilet de pillen in te nemen, die ze altijd bij zich droeg voor wanneer een situatie als deze zich aan zou dienen. Drie dagen lag ze - onder bewaking - in coma in het ziekenhuis in Hengelo. Op 14 juni overleed ze. Ze kreeg een anoniem graf op de Joodse begraafplaats aan de Dennenbosweg in Hengelo. Haar zus Sophie liet in 1950 een steen plaatsen op het graf, met daarop ook de namen van haar omgekomen vader en broer. Sinds begin jaren tachtig wordt Fré Cohen op 1 mei, middels een kranslegging, op de begraafplaats herdacht door de lokale afdeling van de Partij van de Arbeid.

Geboren:   11-08-1903 Amsterdam
Overleden:   14-06-1943 Hengelo
Vader:   Levie Cohen, diamantslijper
Moeder:   Esther Sarlie
Publicaties:   Over Fré Cohen: Fré Cohen: Amsterdam 11-8-1903 - Hengelo 14-6-1943. Uitgave t.g.v. een expositie in de Oudheidkamer van de Stichting Oald Hengel. 1985. 32 pp. Rond Paasheuvel en Prinsenhof: Fré Cohen. 1977. 60 pp. Fré Cohen: 1903-1943. Monografie van de Nederlandse grafisch kunstenares (1903-1943)/ door Peter van Dam jr. en Philip van Praag. 1993. 160 pp.
Laatst bijgewerkt op:   27-02-2014