Als zoon van een rijk geworden doopsgezinde bierbrouwer was Simon wel deelgenoot in zijn vaders onderneming, maar legde hij zich vooral toe op studie. Hij bezocht de Latijnse school en het Athenaeum te Deventer en studeerde aansluitend theologie te Utrecht (promotie in 1744), letteren te Leiden en wijsbegeerte te Oxford. Daar leerde hij het gedachtegoed van verlichte schrijvers (Locke, Hume, Priestly, Price) kennen, die hem vormden tot een vurig democraat.

Teruggekeerd in Deventer bleef hij in het openbare leven op de achtergrond (zoals een doopsgezinde in zijn tijd paste). Hij bouwde een rijke bibliotheek op in zijn woning in de Polstraat, schreef bijdragen aan tijdschriften (zoals Den Rhapsodist en Den Denker) en verzamelwerken, onder meer over antieke Perzen en Egyptenaren. Hij vertaalde Engelstalige literaire en zedenkundige uitgaven, zoals de in zijn tijd bijzonder populaire roman 'The Vicar of Wakefield' van de onder invloed van J.J. Rousseau staande Olivier Goldsmit. Tot zijn correspondentievrienden behoorde Jean Henri van Swinden, Amsterdams hoogleraar in de wis-, natuur- en sterrenkunde.

De Vries ontwikkelde zich tot een gids voor jongemannen die een wetenschappelijke en maatschappelijke belangstelling koesterden en vormde met hen een kring voor studie en gedachtewisseling. Tot hen behoorden later vooraanstaande figuren, waaronder leidende persoonlijkheden uit de Patriottenbeweging als A.G. Besier, H.J. Jordens, R.J. Schimmelpenninck en G. Dumbar. Deze jongemannen ontvingen, met anderen, van De Vries een aanvullende vorming in culturele en politieke zin, die werd gekleurd door de twintig jaar lange vriendschap van hun mentor met Joan Derk van der Capellen. Dat in dit milieu Engelstalige politieke literatuur werd gelezen was voor die tijd bijzonder.

De Vries bekleedde, voor zover bekend, maar één nevenfunctie: die van secretaris van de latere Maatschappij voor Handel en Nijverheid, departement Deventer. Zijn grote betekenis was echter gelegen in zijn mentorschap van veelbelovende, vooruitstrevende studiosi. Simon de Vries werd op 22 april in de Grote Kerk in zijn geboortestad begraven.

Auteur: Dr. C.M. Hogenstijn (SAB)

Zie ook Biografisch Portaal