Geert Grote

Geboren als zoon van een koopman, tevens lid van de stadsregering, zal Geert onbezorgde kinderjaren hebben beleefd tot de dood van zijn beide ouders tijdens een zware pestepidemie. Zijn oom Jan van Ockenbroeck werd zijn voogd. Deze zond de intelligente en bemiddelde wees naar de Deventer kapittelschool en in 1355 (15 jaar oud) naar de universiteit van Parijs. Geert was na drie jaar meester in de vrije kunsten en studeerde aansluitend lange tijd in vele richtingen, wellicht ook te Keulen en Praag. In elk geval studeerde hij vanaf 1362 kerkelijk recht te Parijs met de bedoeling, een kerkelijke carrière op te bouwen. Met deze loopbaan maakte hij een begin door het verwerven van plaatsen als kanunnik te Aken en Utrecht, totdat een ernstige ziekte zijn plannen doorkruiste. Hij besloot toen niet verder aan een carrière te werken, zijn vermogen af te bouwen en zijn ouderlijk huis aan de Bagijnenstraat te Deventer te bestemmen als huisvesing voor alleenstaande, arme, vrome vrouwen. Eerst later zou dit een zusterhuis worden.

Om zich op zijn verdere levensweg te oriënteren verbleef Grote enkele jaren als gast in het klooster Monninkhuizen van de Karthuizers nabij Arnhem.Hij ontwierp voor zichzelf een leefregel ('besluiten en voornemens'), reisde naar Parijs om er theologische boeken te kopen, bezocht op de terugreis bij Brussel de Brabantse mysticus Jan van Ruusbroec en vestigde zich weer te Deventer. Van hieruit trok hij, na te Utrecht tot diaken te zijn gewijd, predikend rond (1379-1383). Hij beoogde, het geestelijk leven en de Kerk, die in een crisissituatie waren geraakt, weer gezond te maken en legde, zonder het te beogen, de grondslagen voor een beweging van vernieuwd godsdienstig leven: de moderne devotie. Grote was radicaal, ook in zijn afwijzing van al wat vrouwelijk was en in zjn verzet in de Kerk en onder de geestelijkheid. Het leverde hem invloedrijke vijanden op, die een preekverbod bewerkstelligden (1383). Zo dachten ze hem uit te schakelen. Geert zette zich aan het vertalen van gebedsteksten en van de daarin opgenomen fragmenten van de bijbel.

Bij het bezoeken van een vriend die aan liespest leed werd hij besmet en spoedig stierf hij. In de Onze-Lieve-Vrouwenkerk werd hij begraven. Volgelingen hadden toen al een begin gemaakt met het vormen van gemeenschappen van zusters en broeders van het gemene (gewone, gemeenschappelijke) leven en van kloosters beginnende met die te Diepenveen (vrouwen) en Windesheim (mannen).Over de grenzen van confessies en eeuwen heen blijft de moderne devotie een bron van inspiratie voor velen.

Auteur: dr. C.M. Hogenstijn (SAB)
zie ook Canon van Overijssel

Zie ook Canon van Deventer

Zie ook Biografisch Portaal